چکیده

عنوان تحقیق حاضر«آثار و موانع تعقل  از دیدگاه نهج البلاغه » می‌باشد. در این مجموعه سعی شده از منظر حضرت علی علیه السلام  در نهج البلاغه به ارزش و اهمیت این گوهر گرانبها که در وجود انسان است پرداخته شود؛ تحقیق حاضر به روش کتابخانه‌ای بررسی می شود. تحقیق حاضر در چهار فصل به صورت اختصار به کلیات و مفهوم شناسی و آثار و موانع تعقل می پردازد. در نهج البلاغه دو آثار فردی و اجتماعی برای عقل بیان شده است؛ آثارفردی همچون، تامین معاش وآسایش انسان، عبادت، برنامه ریز و تدبیر و…آثار اجتماعی همچون:، آداب معاشرت، برخورد‌های اجتماعی، موضع گیری‌های سیاسی و … به شمار می‌آید. و صفاتی چون عجب و خود پسندی، حب دنیا، پیروی از هوای نفسانی، و…  موانع تعقل به شمار می‌رود. از دیدگاه حضرت علی علیه السلام عاقل کسی است که محصول تفکر را حفظ و نگهداری می‌کند و در زندگی به کار میبندد و نتیجه میگیرد. او کسی است که به هر میزانی از علم دست یابد عاقل تر خواهد بود. یکی از فرق‌های انسان  با حیوان در عقل و نیز فرق انسان  با فرشتگان داشتن عقل بدون شهوت در فرشتگان می‌باشد. و نیز فرق دیگر انسان با حیوان، آثار تربیتی ترکیب عقل و شهوت می‌باشد که مسئولیت و تصمیم گیری را  به وجود می‌آورد. بدیهی است که انسان می‌تواند هم مرتبه‌ای بالاتر از ملائک و هم مرتبه‌ای پست و پایین تر از حیوانات داشته باشد. مسلما اگر با پیروی از فطرت و رسول ظاهری و باطنی در مسیر رشد و شکوفایی عقل خویش قدم نهد، به تکامل و سعادت خود یاری نموده است.

کلید واژه: تعقل، عقل، تفکر، آثار، موانع

تدوین ونگارش: حمیده یوسفی، استاد راهنما: داود افقی، استاد ناظر: اکرم عشقی، تاریخ دفاع :1396