بسم الله الرحمن الرحیم
راهکارهای ارتقاء فرهنگ معاشرت در جامعه‌ی اسلامی
زهرا طالبی
چکیده
سرمایه گذاری دین اسلام بر روی مسأله معاشرت با دیگران در پرتو حیات اجتماعی امری گران و قیمتی به حساب می آید.معاشرت و ارتباط با افراد، تمایلات و نیازهای یکدیگر را برطرف ساخته و حیات اجتماعی را شاداب و مسرور می نماید. اگر اجتماعی وجود نداشت احتیاجات و نیازها هم معنی نداشت و سرنوشت انسان‌ها دستخوش تلاطم و تزلزل قرار می‌گرفت، از این رو معاشرت اجتماعی در جایگاه‌ها و روش‌های مخصوص خوددر اثرگذاری و اثرپذیری از یکدیگر بسیار مهم است که در این مقاله روش و راهکارهای صحیح ارتباط با مردم تبیین شده است.
کلیدواژه: فرهنگ، ارتقاءفرهنگ، معاشرت، اسلام، جامعه اسلامی؛
مقدمه
خداوند متعال نظام آفرینش را طوری خلق کرده که همه‌ی پدیده‌ها با یکدیگر در ارتباط هستند. گیاهان و حیوانات نیز جهت رفع نیازهای خود در ارتباط‌اند. به طور کلی در نظام آفرینش موجودات به صورت تکی و فردی کامل نیستند و نمی‌توانند به تنهایی راه کمال را بپیمایند.طبق همین قانون نظام آفرینش خداوند متعال انسان‌ها را به گونه‌ای خلق کرده که برای رسیدن به هدف حقیقی معبود از آفرینش، انسان‌ها نیاز دارند با یکدیگر معاشرت داشته باشند. در حقیقت معاشرت از لوازم ضروری حیات بشر است .حال که در این دهکده‌ی جهانی با فزونی ارتباط‌ها مواجه هستیم. اگر انسان‌ها در روابط و معاشرت‌هایشان بی دقتی و کوتاهی کنند، به انحراف رفته و چه بسا دیگران را نیز منحرف کنند. لذا این سؤال پیش می‌آيد که چه راهکارهایی درباره‌ی فرهنگ معاشرت با مردم در جامعه‌ی اسلامی وجود دارد؟
با توجه به اینکه مشکلات اجتماعی در اثر ناآگاهی از شیوه‌های مناسب معاشرت اجتماعی است. لذا در این مقاله سعی شده است که راهکارهایی برای معاشرت صحیح و مطابق با دین اسلام در صحنه‌ی اجتماع و برخورد مردم با همدیگر ارائه شود .
با توجه به اهمیت معاشرت در زندگی اجتماعی واینکه همه روزه با آن مواجه هستیم و همچنین اینکه عدم آگاهی از شیوه‌های صحیح ارتباط با دیگران باعث بروز بسیاری از ناهنجاری‌ها در جامعه ی اسلامی می‌شود بنابراین، هدف از این مقاله رسیدن به راهکارهایی است که مورد تاکید اسلام در زندگی اجتماعی و برخورد مردم با همدیگر می‌باشد تا در سایه عمل بدانها به زندگی متعالی و سعادت بخش دست یابیم.
معاشرت از لوازم ضروری حیات بشر است که از زمان خلقت بشر وجود داشته وپیرامونش از سوی خداوند دستوراتی برای انسان‌ها رسیده است و ائمه‌ی معصومین علیهم السَلام بحث‌ها و تألیفات زیادی در این زمینه داشته‌اند از جمله؛ رساله حقوق امام سجاد وخطبه‌های آموزنده واخلاقی امام علیودر طول تاریخ هم نویسندگان و محققان ماهری در این زمینه اثرات ارزشمندی به جای گذاشته‌اند، از جمله؛ کتاب اخلاق معاشرت به تالیف جواد محدثی، کتاب واعظ خانواده به تالیف محمد مهدی تاج لنگرودی و… ولی در این کتاب‌ها راهکارهایی که برای ارتقاء فرهنگ معاشرت اسلامی ذکر شده به صورت پراکنده می‌باشد لذا در این مقاله سعی بر آن است که علاوه بر جمع آوری این راهکارها در مقاله حاضر، راهکارهای جدیدی نیز جهت ارتقاء فرهنگ معاشرت اسلامی ارائه شود.
این موضوع بیشتر مربوط به حوزه‌ی علوم نظری است برای همین در این مقاله از روش کتا‌بخانه‌ای استفاده شده است.
بسم الله الرحمن الرحیم
نقش اخلاقی زن به عنوان همسر در تحکیم
بنیان خانواده از منظر اسلام
زهرا پیربالایی
چکیده
نهاد خانواده يكي از مهم‌ترين نهادهاي بشري است كه با كاركردهاي گوناگون خود مانند تأمين امنيت جسمي و رواني اعضاي خانواده، ارضا ميل جنسي، كاركرد زيستي و توليدمثل، تكامل زن و شوهر و ديگر اعضاي خانواده و كمك به رشد اخلاقي، عقلاني و اجتماعي يكديگر، نقش مهمي در تأمين نيازهاي انسان دارد. و در اين ميان با توجه به آيات قران، روايات و فرمايشات بزرگان، زن، نقش حساس و كليدي در نظام خانواده دارد و مي‌توان گفت عنصر اصلی تشکیل خانواده زن است.
واژگان کلیدي: زن، همسر، تحکیم، اسلام، خانواده؛
مقدمه
یکی از افتخارات بزرگ دین مقدس اسلام، توجه و تأکید فراوان در مورد نظام خانواده است. ازدواج و تشکیل خانواده و همچنین برقراری روابط سالم میان اعضای آن، از اهمیت فراوانی برخوردار است، چرا که خانواده پایه اساسی سعادت هر شخص در جامعه محسوب می‌شود، به طوری اگر اعضای خانواده بتوانند با روابطی شایسته و مناسب، روح و جسم یکدیگر را آرامش بخشیده و زمینه شکوفا شدن استعدادهای درونی را آماده کنند، خانواده و جامعه‌ای موفق به وجود خواهد آمد. اگر زن و شوهر، با تفاهم، دوستی و صمیمیت، محیطی با صفا در خانه ایجاد کنند آنها نه تنها با این کار، فرزندانی شایسته و با‌ادب و پراستعداد پرورش می‌دهند، بلکه خودشان نیز از این محیط سالم نیرو می‌گیرند و زندگی آنها همواره با نشاط خواهد بود. در این میان یک زن مسلمان نیز به دلیل این که جلوه‌ای از زیبایی، شکوفایی، محبت و ربوبیت خداوندی مي‌باشد، نقش بسیار اساسی را در اخلاق و تربیت اعضای خانواده‌اش بر عهده دارد. اگر او از جایگاه ارزنده خود در این زمینه مطلع باشد و تمام تلاش خود را برای ایفای این نقش به کار بگیرد می‌تواند خانواده¬ای سالم و نمونه تحویل جامعه دهد و از این طریق جامعه را به سوی پیشرفت و بالندگی سوق دهد. اگر زن صفات پسندیده اخلاقی و الهی را در خود پرورش دهد می‌تواند همسرش را به سوی سعادت و پیشرفت هدایت کند و اما اگر با صفات ناپسند اخلاقی مأنوس بوده و رفتار غیراخلاقی با همسرش داشته باشد خانواده خود را به سوی شکست و فروپاشی سوق خواهد داد و در نتیجه به تبع آن جامعه نیز به سمت فساد و تباهی خواهد رفت. بنابراین با توجه به نقش حساس و حیاتی زن در خانواده، در این تحقیق به نقش‌ها و وظایف اخلاقی زن مسلمان در خانواده به عنوان همسر در خانواده اشاره می کنیم با این امید که بتوانیم در مرحله عمل، به این نقش‌ها و وظایف پایبند باشیم تا در نهایت خانواده¬ای شایسته و موفق تحویل جامعه دهیم.
موضوع تحقیق:
بررسی تحریفات واقعه عاشورا و بیان اهداف تحریف‌گران
محققین: بهناز قاسمی، فریبا نوروزی، فریبا دیبایی تقدیم به … عصاره ی خلقت بانی شهر عدالت قلب عالم امکان هادی اکبر سبط پیمبر زاده حیدر علیه السّلام چشمه ی کوثر امام حسین علیه السّلام
چکیده آسیبی که در این موضوع بحث شده یک موضوع بزرگ اجتماعی است تحریف کردن شخصیت‌های بزرگ مثل امام حسین (ع) که عملشان و قولشان برای مردم حجت است و خلقشان برای مردم نمونه است. بعد از شهادت امام حسین‌علیه السّلام و یاران ایشان هر ساله در ماه محرم مراسم عزاداری برای آن بزرگواران برگزار می‌شود ولی در نقل و بازگو‌کردن این حادثه تحریف های زیادی وارد شده است.
همچنین با توجه به آسیب ها و صدماتی که از ناحیه ی دشمنان و حتی افراد متدین بر عزاداری وارد شده که با هدف اسطوره سازی شخصیت های برجسته، برپررونقکردن مجالس عزاداری و اغراض دشمنان صورت گرفته و حساسیت این مسئله ، این پژوهش به آسیب شناسی عزاداری عاشورا پرداخته شده است و با بررسی این آسیب ها و ذکر انواع و اقسام آنها و ذکر منابع تحریف شده این تحقیق را به پایان رسانده است.
واژگان کلیدی: عزاداری ، امام حسین(علیه السلام) آسیب شناسی، تحریف لفظی، تحریف معنوی، فلسفه عاشورا، اهداف تحریف گران
مقدّمه مراسم عزاداری عاشورای حسینی که هر سال با شکوه تر و فراگیرتر از سال قبل برگزار می‌شود مشتمل بر تحریفاتی است که اگر نتوان این تحریف ها را شناخت فهم حقایق عاشورا مشکل می‌شود. قیام امام حسین علیه السّلام برای مردم آزاده‌جهان الگو و سرمشقی است که باید از آن پیروی کنند و معلوم است که تا حقیقت قیام آن حضرت به درستی شناخته نشود پیروی از آن به طور کامل محقق نخواهد یافت دشمن امروز از این تحریفاتی که صورت گرفته بیشترین استفاده را کرده و ضربات خود را بر پیکره اسلام وارد می‌کند در صورتی که در مراسم های عزاداری عاشورا حقایق گفته شود دیگر مشکلی پیش نمی‌آید.
هدف پژوهش، افزایش میزان اطلاعات و آگاهی و محکم کردن بنیه ی اعتقادی پژوهشگر و سایر افرادی است که از آن استفاده می کنند، تا با پشتوانه ای قوی، از عزاداری به عنوان یکی از ارکان حفظ و بقاء تشیع دفاع کرده و از مورد تهاجم واقع شدن و ورود شبهات و صدمات به آن ، توسط دشمنان و یا افراد بی اطلاع ، تا حدودی جلوگیری شود.
بسم الله الرحمن الرحیم سیره ی اخلاقی امام سجاد علیه السلام
فریبا دیبائی مدرسه علمیّه فاطمیّه(س) جلفا
چکیده
بررسی و مطالعه در سیره امامان معصوم: ما را به این مطلب رهنمون می سازد که هر یک از آن بزرگواران در عصر خویش با اوضاع و شرایط خاصی روبه رو بودند و هریک از آنان با در نظر گرفتن شرایط موجود، رسالت الهی خویش را عملی ساختند.
این مقاله با عنوان سیره ی اخلاقی امام سجاد علیه السلام تهیه شده است. خواسته و هدف انبیاء و امامان علیه السلام و مقصد عالی آنان تهذیب و تربیت بشری بوده است و تاریخ زندگی آنان، نشان دهد که هدف و آرمان والا برای همه ی آنان گسترش اخلاق حسنه است. پس سرآمد همه ی اهداف، متخلق ساختن جامعه به اخلاق الهی است. هدف از این تحقیق و کار در درجه ی اول به خاطر ترویج اخلاق و فضیلت است و در مرحله ی بعد بدان جهت است که نوشتن این سطور قدمی است در ابلاغ دستور العمل اخلاقی امام علیه السلام که دل های ما را زنده ساخته است و سیمای ملکوتی حضرت را در برابرمان مجسم می کند.
پس یکی از ضرورت های زندگی یک مسلمان پیدا کردن مبنای صحیح زندگی در مسائل فردی و اجتماعی است و این کار، شیوه های متفاوتی دارد که یکی از این شیوه ها مطالعه ی زندگی امامان است. این تحقیق دارای سؤالاتی است از جمله: فضایل امام عزت نفس بردباری، برخورد امام با فقراء، مهربانی با مستمندان و…ازمسائلی هستند که کمک می کنند تا امام خویش را بشناسیم و مانند آن عمل کنیم.
کلیدواژه: سیره، رفتار، اخلاق، سیره ی اخلاقی، امام سجاد علیه السلام؛
مقدمه
بخش عظیمی از تعالیم انسان ساز انبیا را اخلاق تشکیل داده است. تعلیم خلق و خوی شایسته که موجبات سعادت دنیوی و اخروی انسان ها را فراهم سازد، یکی از آموزه های اساسی ادیان الهی است. در حدیثی از پیامبر اسلام آمده است؛ «علیکم بمکارم الاخلاق فان الله عزوجل بعثنی بها». بر شماست که به مکارم اخلاق آراسته شوید، زیرا خدای تعالی مرا برای آن مبعوث کرده است. در آیات قرآنی نیز به مفاهیم اخلاقی در ابعاد فردی و اجتماعی آن تأکید فراوانی شده است. قرآن، فضائل را ستوده و رذایل را نکوهیده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله خود الگو و اسوه ی اخلاق بود. خداوند، خلق و خوی والای او را ستوده و او را چنین می ستاید: انک لعلی خلق عظیم. شخصیت تو مبتنی بر خلق و خوی عظیمی است. اخلاق والای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ، خود یکی از اسباب ایمان و جذب مردم به آئین اسلام بوده است. امامان شیعه نیز - که خلفای برحق پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بودند- همگی اسوه های اخلاق و رفتار و فضایل انسانی بودند و همین ویژگی، یکی از نشانه های جانشینان راستین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است؛ اما به این ویژگی اساسی رهبران راستین اسلام کمتر استناد شده و ابعاد اخلاقی شخصیت آنها کمتر مورد بررسی قرار گرفته است.
اماتحقیقی در حال حاضردر دست دارید سیره ی اخلاقی امام سجاد علیه السلام است که در دو فصل به صورت کتابخانه ای تهیه شده است که در مورد فضایل فردی و اجتماعی امام سجاد علیه السلام است که هدف از تلاش شناساندن بیشتر امام به عزیزانی است که این تحقیق را مطالعه خواهند کرد. سیره ی اخلاقی امام سجاد علیه السلام موضوعی است که در آن درمورد چگونگی اخلاق آن حضرت در خانواده و اجتماع مورد بررسی قرار گرفته است امام سجاد علیه السلام درهر کاری رضایت خداوند را سرلوحه ی تمام کارها قرار می دادند. ازجمله بردباری و زهد، سخاوت رامی توان نام برد.
پاکیزه حبیبی
مدرسه علمیّه فاطمیّه جلفا
چکیده
صلح امام‌حسن‌علیه‌السلام‌با معاویه، از دشوارترین حوادثی بود که امامان و اهل‌بیت پس از رسول‌اکرم‌صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله‌از ناحیه‌ی امّت بدان دچار شدند. امام‌حسن علیه‌السلام با این صلح، آن‌چنان محنت طاقت‌فرسائی کشید که هیچ کس جز به‌کمک خدا، قادر بر تحمّل آن نیست. لیکن او این آزمایش عظیم را با پایداری و متانت تحمل کرد و پیروز‌مند‌و دست‌یافته به هدف خود- یعنی مراعات حکم خدا و قرآن و پیامبر و صلاح مسلمانان- از آن بیرون جست. چه، اگر در آن روز حسن‌بن‌علی علیه‌السلام، خود و بنی‌هاشم و یاران‌ایشان را به خطر می‌افکند و آنان را با قوای نیرومند و مجهّز معاویه روبه‌رو می‌ساخت و هم‌چون برادرش حسین علیه‌السلام در عاشورا بر فداکاری و جانبازی همت می‌گماشت، بی‌شک جنگ، با نابودی تمامی افراد جبهه امام پایان می‌یافت و باند اموی بدین وسیله به پیروزی درخشانی نائل می‌گشت. چه پس از نابودی این جبهه، میدان برای معاویه، خالی می‌ماند و امکان هر‌گونه ترکتازی و تجاوزگری می‌یافت و در نتیجه، امام حسن علیه‌السلام به همان سر‌انجامی که سخت از آن پرهیز داشت دچار می‌گشت و فداکاری او نیز در آراء عمومی به جز اعتراض اثری به جای نمی‌گذاشت.
اما هدف از قیام امام‌حسین علیه‌السلام چیزی جز احیای دین خدا و سنت پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله و سیره‌ی امیرالمؤمنین‌علی‌علیه‌السلام نبود، چرا که بیست سال خلافت معاویه توانسته بود تمامی زمینه‌های تحریف و انحراف از اسلام را فراهم سازد و در ادامه‌ی این سیاست جاهلی و اسلام‌ستیز، یزید که تجسم همه‌ی رذالت‌ها و ضد‌ارزش‌هاست، به عنوان جانشین او به خلافت منصوب می‌شود و تصمیم می‌گیرد با گرفتن بیعت اجباری ازحسین‌بن‌علی‌علیه‌السلام و یا با شهادت رساندن او، آخرین نیرو و سنگر مقاومت در برابر اشرافیّت جاهلی را در هم شکند، و برای همیشه نام اسلام را محو نماید. آری حسین‌بن‌علی علیه‌السلام از یک سو و یزید از سوی دیگر، سمبل و نماد دو جریان، دو اندیشه و دو فرهنگ بودند. حسین‌علیه‌السلام نماد و پاسدار اسلام و سنت نبوی و علوی، و یزید نماد تمام عیار فکر و فرهنگ جاهلی. بدین جهت است که آن حضرت‌علیه‌السلام به هیچ قیمتی حاضر به بیعت با یزید نشد و شهادت را پذیرفت، تا عزت اسلام و ذلت کفر برای همیشه بر جای بماند.
واژگان کلیدی: امام‌حسن‌علیه‌السلام، صلح، امام‌حسین‌علیه‌السلام، قیام، اسلام، جهاد.
مقدمه
در زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها همواره تحولات و دگرگونی‌هایی رخ می‌دهدکه بسیاری از آنها قابل ارزیابی و دقت است، و برای آیندگان بهترین آموزگار و معلّم ارزش‌هاست. حادثه عظیم عاشورای حسینی نیز یکی از تحولات مهم سیاسی-تاریخی بشریت و تداوم خط رسالت پیامبران آسمانی است و با تحلیل حادثه‌ی بزرگ و بی‌نظیر عاشورا، در حقیقت بازشناسی و بازکاوی نهضتی است که از مهم‌ترین وقایع تاریخی در حیات بشر به شمار می‌آید
دیر زمانی است که افرادی کوته‌بین، مغرض و یا جاهل به سیره‌ی سیاسی امام حسن علیه‌السلام خرده می‌گیرند که چرا او مانند امام حسین‌علیه‌السلام قیام نکرد و با معاویه‌بن‌ابی‌سفیان از در سازش و مسالمت وارد گردید. این خرده‌گیری‌ها و اعتراضات، در زمان حیات خود حضرت و در زمان ائمه بعد از وی نیز صورت گرفته است. آیا بهتر نبود که آن چه را که بعداً امام حسین‌علیه‌السلام انجام داد امام حسن‌علیه‌السلام جلوتر انجام می‌داد و در برابر معاویه قیام می‌کرد، یا پیروز می‌شد و یا با شهادت خود حکومت معاویه را متزلزل می‌ساخت.
این موضوع در علوم تاریخی، دین‌پژوهی، معصوم‌شناسی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است که هر کدام گوشه‌ای از دلایل را برای تعیین سیاست دو امام بزرگوار بیان داشته‌اند. و امروزه دشمنان با پی بردن به اهمیت واقعه‌ی کربلا و فرهنگ عاشورا و تأثیرات آن در شیعیان درصدد برآمده‌اند تا از هر راه ممکنی جلوی تأثیر آن را گرفته و آثار آن را خنثی کنند و یکی از این فعالیت‌ها شبهه صلح امام حسن علیه‌السلام و جنگ امام حسین‌علیه‌السلام است که امام حسین علیه‌السلام‌را خشن و جنگ‌طلب معرفی کرده‌اند. در واقع قیام و صلح، هر دو به مسئله جهاد برمی‌گردند امام حسن‌علیه‌السلام متارکه‌ی جهاد نمود و صلح کرد ولی امام حسین‌علیه‌السلام قیام کرد و به جهاد مبادرت کرد. در قرآن کریم هم دستور به جنگ و جهاد داده شده و هم دستور به صلح. بنابراین اسلام نه صلح را به معنای یک قانون ثابت می‌پذیرد و نه در همه‌ی شرایط جنگ را توصیه می‌کند، بلکه هر کدام از این دو تابع شرایط خاصی است. از این رو می‌بینیم پیامبر اسلام صلی‌الله‌‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم در بدر و احد و احزاب با مشرکین می‌جنگد و در حدیبیه با سر‌سخت‌ترین دشمنان اسلام یعنی مشرکین مکّه قرارداد صلح امضا می‌کند. پس همان عللی که موجب صلح امام حسن‌علیه‌السلام و دلیل خوداری امام حسین‌علیه‌السلام از قیام در زمان معاویه بود، همان علل باعث قیام امام حسین علیه‌السلام در زمان یزید می‌باشد که هر انسان حق‌جوی باید در این مورد بصیرت به خرج دهد.
آخرین نظرات