استاد راهنما:
حجت الاسلام و المسلمین آقای دهقانزاده استاد داور: حجت الاسلام و المسلمین آقای علی محمدی پژوهشگر: سکینه دهقانزاده تابستان 1394

چکیده

خانواده و حقوق متقابل والدین و فرزندان نسبت به یکدیگر اساس اجتماع و به عقیده‌ جامعه‌شناسان یکی از عوامل مهم ایجاد تمدن است.رشد و پرورش افراد در خانواده‌ پایه گذاری شده است و سلامت و سعادت جامعه بشری در گرو تربیت صحیح و استواری‌ است که در خانواده پدید آمده است.برای همین است که اسلام کوشیده است به طرق مختلف به تحکیم بنیان خانواده ها کمک کند و از تزلزل و سستی پایه های آن جلوگیری نماید. از جمله راهکارهای بسیار مؤثر اسلام در این زمینه در نظر گرفتن حقوق مهم و اساسی برای تک تک اعضای خانواده می باشد حال این سوال پیش می آید که اعضای خانواده(والدین و فرزندان)از نظر اسلام چه حق و حقوقی نسبت به یکدیگر دارند که رعایت آن ها منجر به تحکیم بنیان خانواده خواهد شد؟ اسلام از جمله حقوقی که برای فرزندان در نظر گرفته عبارتنداز: تربیت به مکارم اخلاق، عدالت در بین فرزندان، رعایت حقوق فرزندان قبل از ازدواج، رعایت حقوق فرزندان قبل از ولادت، رعایت حقوق فرزندان درایام ولادت، محبت و مهرورزی به فرزندان و…و حقوق والدین از نظر اسلام عبارتنداز: احترام کردن، نیکی کردن، شکرگذاری از والدین واهانت نکردن به پدر و مادر و حقوق زن و شوهر نسبت به یکدیگر عبارتنداز: همراهی و تعاون زوجی، رسیدگی به یکدیگر، رعایت حال همدیگر، ضرورت های اخلاقی در خانواده، خوش زبانی و… می باشد. که رعایت و اجرای آن می‌تواند نابسامانی‌ها را از بین ببرد و ریشه تزلزل را از میان بردارد.

کلیدواژه ها: اسلام، فرزند،والدین، حقوق، خانواده، روایت‌ها، احسان،تعلیم و تربیت، جوانان

بررسی و مقایسه رویکردهای فرودویونک در باب منشاء دین و نقد آنها با نگرش قرآنی

تدوین و نگارش: رقیه عیوضی       استاد راهنما: آقای بهمن اکبری    استاد داور: دکتر اسدی

چکیده

 امروزه بحث از دین و منشأ آن، یکی از مهمترین مباحث در حوزه دین پژوهی است. اندیشمندان حوزه های مختلف علوم نسبت به این مسأله نگرش های متفاوتی دارند و با رویکردهای علمی، روان شناختی و جامعه شناختی به تبیین منشأ دین پرداخته اند و همین امر سبب گشته که پرداختن به مسأله منشأ دین و علل گرایش به دین و دینداری در حوزه کلام جدید و دین پژوهی از اهمیت ویژه ای برخوردار شود.

بنابراین، از مهمترین مباحث کلامی بررسی منشأ دین است که سرچشمه دین از کجاست و به کجا برمی­گردد، پردازش این مسأله و ارائه تئوریهای مختلف و تبیین علمی از منشأ دین، موجب ارائه نظریاتی در دو حوزه مختلف یعنی ؛ حوزه الحادی و حوزه خداگرایانه (از منشأ دین) شده است. از جمله اندیشمندان این دو حوزه، می­توان از فروید و یونگ نام برد که به ترتیب در حوزه الحادی و تکامل گرا و خداگرایانه قرار می­گیرند و به تبیین منشأ دین با نگرش روانشناختی می­پردازند.

در تحقیق حاضر پس از بیان کلیات و مفاهیم تحقیق، سعی بر این است که ضمن بیان رویکردها و مؤلفه ها و ساختار هر دو دیدگاه، به تبیین و تحلیل مقایسه ای آنها پرداخته شود. نهایتاً نیز به نقد هر دو دیدگاه اشاره شده و ضعفها و کاستیهای آنها بررسی شده است.

همچنین در پایان به بررسی منشأ دین از نگاه قرآن پرداخته شده است که قرآن منشأ دین را فطری و الهی می­داند و بدین صورت، پاسخ حقیقی چیستی دین و این که سرچشمه دین از کجاست و به کجا برمی­گردد، از نظر قرآن بررسی شده است.

کلید واژه ها: دین، نظریه روان شناختی دین، روان زایی، سطوح روان، ضمیر ناخودآگاه شخصی، ضمیر ناخودآگاه جمعی، کهن الگو.

نفس از دیدگاه اندیشمندان اسلامی
تدوین و نگارش: وحیده مسیبی     استاد راهنما: آقای اکبری استاد داور: دکتر اسدی

چکیده

 در باب این که آیا انسان موجودی دو ساحتی است یعنی دارای ساحت جسم و روح است. دیدگاه­های متفاوتی ارائه شده است. گروهی معتقد به روح بوده و دارای دیدگاهی الهی هستند و گروهی هم معتقدند که روح وجود ندارد و انسان دارای همین جسم مادی بوده که با مردن از بین می رود. این گروه هم ماده­گراها یا ماتریالیست­ها هستند.

اندیشمندان تعاریف مختلفی را درباره نفس ارائه داده­اند. اندیشمندان غربی نفس را هوای لطیف و یا مرکب از عقل و روح و یا آن را موجود روحانی می­دانند که بدن زندان آن است.

اندیشمندان اسلامی هم نفس را جوهر بسیط و کاملی می­دانند و یا آن را کمال جسم و یا حد واسطی بین عقل الهی و جهان مادی می­دانند. گروهی هم آن را ماهیتی مجرد می­دانند. گروهی از عرفاء درباره نفس معتقدند که، یک روح کلی و نفس مطلق هست که به منزله جان جان­هاست و بر ارواح انفرادی حکومت دارد و محیط بر آن­هاست. و گروهی هم معتقدند که نفس و روح ناطقه یکی است و این دو اسم که نفس و روح باشد، عنوان شی واحد است و می­گویند: روح انسانی یک جوهر بی­اندازه لطیفی است که نمی­تواند بدون واسطه با جسم که مرکب از عناصر مادی است و ضد روح مجرد است، مربوط می­شود. پس روح به منزله آفتاب است و نفس ناطقه به منزله ماه که از آفتاب کسب نور می­کند.

عرفاء نفس را پرتوی از نور حق دانسته(الله نور السموات و االارض) و معتقدند که مشارطه و مراقبه و محاسبه و معاتبه و معاقبه مراحلی است که باید برای تهذیب نفس طی کرد.

برخی از حکماء نیز درباره نحوه به کمال رسیدن انسان، وسایطی را در عرض تهذیب نفس بیان کرده اند: 1.پاکی فطری نفس انسانی، 2. موت طبیعی، 3. خواب، 4. عشق مجازی، که البته برای هر یک از این­ها هم نقدهایی وارد است.

در قرآن هم برای اثبات نفس و وجود آن دلایلی ذکر شده و برای آن مراتبی ذکر شده: 1. نفس اماره، 2. نفس لوامه، 3. نفس مطمئنه.از سوی دیگر در روایات مختلف نیز به جهاد با نفس تاکید فراوان شده و جهاد با نفس را جهاداکبر دانسته­اند و این در حالی است که بایستی به وجود نفس معتقد باشیم. افزون بر آن نگرش اندیشمندان اسلامی درباره­ی تجرد و بقای نفس و قوای نفس هم مورد بررسی واقع شده است. بنابراین از پیامدهای اعتقاد به نفس، صعود به قلل خداشناسی و معرفت نسبت به صفات و اسماء اوست و از راه­های تحقق کمال انسانی و سعادت اخروی اعتقاد به خدا و توحید و همچنین رعایت حقوق دیگران و مسئولیت پذیری و اعتقاد به سرای ابدی و جاودانه است. و در نهایت با خودباوری و خودسازی و تهذیب نفس می­توان به سعادت و کمال ابدی دست یافت.

کلید واژه ها: نفس، قوای نفس، تجرد و خلود نفس،براهین نفس(نقلی و عقلی)، تاثیر نفس در حیات بشری؛

تعلیم و تزکیه در قرآن و تأثیر آن در روابط فرد و جامعه

تدوین و نگارش: ثریا احمدی       استاد راهنما: آقای اکبری ،استاد داور: دکتر اسدی

چكيده

ارزش انسان و ظهور تمام حقیقت او وابسته به معرفت الهی و علم توحید است. انسان از همه موجودات برتر است و از کرامت ذاتی برخوردار می باشد و علم به موجودات جهان به ارزش حقیقی او نمی‌افزاید، مگر آنکه آن علم در راستای معرفت الله باشد. به عبارتی، باید به علمی برتر از این، دست یافت و آن علم به خدای متعال و معرفت الله است. بوسیله‌ی علم به خداشناسی و معرفت الله، تزکیه حاصل می شود، و تربیت صحیح به دست می آید.

انسان برای دستیابی به کمال حقیقی خویش باید مبدا فیض را که حقیقت‌ها از جانب او افاضه می‌شود. بشناسد تا آن را بهای نفس خود قرار دهد.

در اين تحقیق سعي برآن شده كه راه‌هاي تقرب به خدا، موانع راه، و برخي از شيوه ها و اصول تربيتي اسلام معرفي گردد، تا راهنمایی براي ره جويان باشد.

این تحقیق در چهار فصل تنظیم گردیده است:

فصل اول، كه فصل كليات و مفاهیم تحقیق مي‌باشد، و فصل دوم مشتمل است، برمفهوم‌شناسی تعليم و جايگاه آن در آيات و روايات، تزكيه نفس و آثار آن، عوامل تزكيه، انواع تربيت و رابطه تربيت با اخلاق و در فصل سوم كه فصل روش‌شناسي تعليم و تزكيه در تربيت فرد و جامعه می‌باشد به بررسی مطالبی چون انسان مسئول تربيت خویش، رابطه تعليم و تربيت، روشهاي تربيت و تزكيه نفس؛ از جمله انذاز و تبشير، موعظه، ياد مرگ، مراقبه و محاسبه نفس و.. می‌باشد، پرداخته شده است.

و نهایتاً در فصل چهارم به بررسی تقوا و آثار آن، هدف‌نهايي از تربيت، اخلاص و آثار و نشانه‌هاي آن، عوامل تربيتي اجتماعي، و آسیب شناسی روشهای تعلیم و تربیت اشاره شده‌است.

کلید واژه ها: تعلیم و تربیت، روش‌های تربیتی، آثار تعلیم و تربیت، موانع تعیلم و تزکیه،اقسام تربیت، انواع تزکیه، تربیت و نگاه قرآن؛
تحقیقات پایانی طلاب مدرسه فاطمیه

تدوین ونگارش:سمیه ملت یار،استاد راهنما :آقای اکبری،استاد ناظر:حجت الاسلام آقای علیمحمدی،تاریخ دفاع:۱۳۸۶

چکیده

بی تردید، ازدواج نقش تربیتی برای انسان ،چه دختران وچه پسران دارد.
ازدواج ،نخستین گام برای رهایی از «خود پرستی وخود دوستی » به سوی «غیر دوستی است.ونخستین میدان واقعی برای تجربه ی «دیگر دوستی »است.
با ازدواج است که نیازها وخواسته های زوجین رنگ دیگر دوستی به خود می گیرد. افزون بر این تجربه نشان داده است افرادی که به منظور تهذیب نفس ،تا آخر عمر ، از ازدواج خود داری کرده اند،علی رغم پیشرفت های چشم گیر علمی ومعنوی که داشته اند،نه تنها در اواخر عمر از این رفتار خود اظهار پشیمانی کرده اند،بلکه خامی ها وناپختگی هایی در رفتار آنان بوده است .این نشان می دهد که تنها در سایه ی ازدواج به عنوان یک امر مقدس ویک عبادت کم نظیر ودر برخی موارد ،به عنوان یک واجب شرعی نگریسته شده است.

در این تحقیق به فضل الهی سعی بر ان است که به بر رسی وجوانب ازدواج از منظر دین اسلام پرداخته شود .وبه همین منظور تحقیق حاضر از پنج فصل تشکیل شده است که در ابتدا فصل اول به طرح تحقیق که شامل تعریف وتبین موضوع ،ضرورت واهداف تحقیق ،پیشینه تحقیق و…می باشد،ودر فصل دوم مفهوم شناسی ازدواج از لحاظ لغوی واصطلاحی وهمچنین اهمیت وجایگاه ازدواج در قرآن و سنت بیان شده ودر این زمینه آیات وروایاتی را مورد بررسی قرار دادهایم.
وسپس در فصل سوم معیار ها وراه های گزینش همسر از دیدگاه اسلام را بیان کرده ایم.در فصل بعدی به آثار وفواید ازدواج از منظر اسلام پرداخته ونهایتا به دلیل این که هم اکنون در جامعه ی ما مشکلات وموانع زیادی بر سر راه ازدواج جوانان به وجود آمده وباعث شده سن ازدواج جوانان بالا رود بر آن شدیم که در فصل پایانی مشکلات وموانع فرا روی ازدواج جوانان را مطرح و راهکارها ی اساسی برای حل مشکلات آن ها ارائه دهیم.
امید است که این تلاش ناچیز ومختصر مقبول در گاه خداوند متعال قرار گرفته ومورد استفاده ی سربازان ومنتظران آقا بقیه الله الاعظم ارواحنا لع الفداء قراربگیرد.