رعایت بهداشت فردی و اجتماعی در کاهش شیوع کرونا
مقدمه اول تعریف بهداشت با نگاهی به تاریخچه بهداشت در جهان و مروی به احکام حیات بخش اسلام نشون میده که پاکیزگی برای مسلمانان مقدمه تقرب به خداست.اقم الصلوات لذکری)طه 41 ( این یاد خدا کردن مقدمه ای بنام وضو دارد، صرفنظر از آن پاکیزگی در بطن این مقدمه حضور دارد. یا ایها الذین امنوا اذا قمتم الی الصلواه فاغسلوا وجوهکم و ایدیکم الی المرافق .…. )مائده 6( این ضرورت پاکیزگی در هیچ مذهب آئینی نمی توان یافت. هرچند درمذاهب الهی گذشته برخی از دستورات بر مبنای پاکیزگی وجود دارد. اما هیچ کدام از زیر بنای محکم و عمیقی که در اسلام وجود دارد برخوردار نیستند.

�ریف سلامت: معمولا کسی را که بیماری جسمی نداشته باشد، سالم می نامند. در حالیک تعریف سلامت وسیعتر و جامعتر است. سازمان جهانی بهداشت در تعریف سلامت می گوید: سلامت عبارت است از تامین رفاه کامل جسمی و روانی واجتماعی و سه بعد دارد 1- جسمی 2- روانی 3- اجتماعی تاریخچه بهداشت : تا 3033 قبل از میلاد مسیح، بیماری صرفا یک بلای آسمانی بشمار میرفت. وکسی برای برای سلامت بیمار کاری نمی کرد. بیمار یا می مرد یا بهبود می یافت.
اولین کسی که برای معالجه اقدام کرد اسقلبیوس بود یونانیان برای او حرمت زیادی قائل بودن. بعد از مرگ او از مجسمه او شفا می گرفتن .کاهنان مارهایی را تربیت کردن در مجسمه قرار دادن و گفتن روح او در مار حلول کرده ومارها مقدس شدن و با فروش آنها کاهنان ثروت هنگفتی جمع کردن. نماد امروزی شبکه بهداشت دومار پیچیده به دور میله ای نشان از همون مارهای مقدس یونانیان است.
 بهداشت فردی و اجتماعی
برای تامین سلامت جامعه باید بهداشت هم بصورت فردی وهم اجتماعی رعایت شود. زیرا فرد جدا از اجتماع نیست.
بهداشت فردی ، هرکسی که دستورات بهدشتی را تجربه کرده باید رعایت کند. مثلا شخصا بهداشت دست ودهان و دندان و چشم…. رعایت کند
بهداشت اجتماعی باید همه مقرارات ودستورات عمومی و اجتماعی بهداشت را رعایت نماید. مانند آلوده نکردن آب، محیط زیست و رعایت نکات بهداشتی در شیوع بیماریئ مسری
عوامل موثر در بهداشت:
- بهداشت با زندگی مردم عجین شده است. وبیشترین عوامل : عبارتنداز:1-  وضع اقتصادی 2- وضع کشاورزی 3- تراریخته(- آموزش و پرورش)4- رسانه(تبلیغات خوراکی های ناسالم)5- فرهنگ مردم در آداب ورسوم اگر با اصول بهدشت مخالفتی نداشته باشد مشکلی ایجاد نمی کند. اما اگر خلاف بهداشت باشد، خطرناک است. مثل بعضی از خرافات یا عقاید غلط، برای احترام به مهمان غذای چرب میدهند! یا نوع غذا باعث پسر شدن جنین می دانندیا به زائو آب و یا گوشت نمی دهند.یا شکستن تخم مرغ برای شفای بیمار، این خرافه ها باعث می شود که مردم در برابربهداشت مقاومت کنند.
خداوند انسان را به گونه ای آفریده است که اگر در مسیر کمال و بندگی او قرار گیرد، به عالی ترین مراتب کمال میرسد به قول سعدی “رسد آدمی به جایی که که به جز خدا نبیند". تکامل بشر هم با دوبال تقوا وعلم امکان پذیر است. اگر نباشد تقوا در کنار علم، خوف سقوط به اسفل السافلین خواهد بود.تقوا یعنی به نفع دیگران عمل کردن ، آزار ندادن دیگران،کلاه نذاشتن سر مردم، حل مشکلات مردم، اصلاح امور مردم بنابراین دنبال علم
رفتن از واجبات دین اسلام است. در میان دانشها هرآنچه که در جهت خود کفایی و بی نیازی از بیگانگان ودرمان دردهای امت اسلامی باشد ستوده است. از نوع وجوب کفایی در مکاسب مطرح شده است. در اینکه حفظ جان مسلمانان واجب است هیچ شک و شبهه ای نیست. ومیتوان گفت: که از مصادیق آیه ولا تلقوا بایدیکم الی التهلکه 405 بقره.ضرورت رعایت بهداشت را برای پیشگیری از هلاکت استنباط کرد. لذا با توجه به این مسئله که مقدمه واجب خود امری واجب است، رعایت بهداشت و پیشگیری از بیماری برای حفظ جان مردم واجب خواهد بود.پیشگیری هم هزینه کمتری دارد هم نتایج مطلوبی دارد در حالیکه بیماری براحتی وار دبدن می شود وخروج آن نیاز به زمان طولانی دارد و چه بسا خارج نشود!اگر کسی عمدا کوتاهی کند مستوجب کیفر است.باز می توان با تمسک به ایه «من قتل نفس بغیر نفس او فسادا فی الرض فکانما قتل الناس جمیعا. ومن احیاها فکانمااحیا الناس جمیعا» 23 مائده بنابراین دانستن آن چه که برای حفظ جان خود انسان ودیگران لازم و ضروری است.
مقدمه دوم مبنای قوانین اسلام فطرت است. خداجویی، طلب خیر و پاکی، بیزاری از ناپاکی علاقه به پاکیزگی همه در نهاد بشر قرار داده شده است.آنچه را که از حلال و حرام وباید ها و نبایدها همه بر مبنای مصلحت انسان بوده است.
امام محمد باقر فرمود:إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَمْ یُحَرِّمْ ذَلِکَ عَلَی عِبَادِهِ وَ أَحَلَّ لَهُمْ مَا وَرَا ذَلِکَ مِنْ رَغْبَه فِیمَا أَحَلَّ لَهُمْ وَ لَا زُهْدٍ فِیمَا حَرَّمَهُ عَلَیْهِمْ وَ لَکِنَّهُ عَزَّوَجَلَّ خَلَقَ الْخَلْقَ فَعَلِمَ مَا تَقُومُ بِهِ أَبْدَانُهُمْ وَ مَا یُصْلِحُهُمْ فَأَحَلَّهُ لَهُمْ وَ أَبَاحَهُ لَهُمْ وَ عَلِمَ مَا یَضُرُّهُمْ فَنَهَاهُمْ عَنْهُ ثُمَّ أَحَلَّهُ لِلْمُضْطَرِّ فِی الْوَقْتِ الَّذِی لَا یَقُومُ بَدَنُهُ إِلَّا بِهِ فَأَمَرَهُ أَنْ یَنَالَ مِنْهُ بِقَدْرِ الْبُلْغَه لَا غَیْرِ ذَلِک.(علل الشرایع صدوق)
امام باقر (علیه السلام) محمّدبن عُذافر از پدرش از امام باقر علیه السلام  نقل کرده است: به امام علیه السلام عرض کردم: «چرا خداوند عزّوجلّ، شراب، مردار، خون و گوشت خوک را حرام کرده است؟ حضرت فرمود:خداوند تبارکوتعالی این اشیاء را بربندگان، حرام و غیر آنها را حلال، قرار نداد تا ایشان را به آنچه حلال کرده راغب و از آنچه حرام فرموده بی میل نموده باشد؛ بلکه پس از آفرینش مخلوقات، آنچه که بدن ایشان به آن قائم و در راستای مصلحت و خیر آنهاست را میدانسته است. پس آنها را بر ایشان مباح و حلال کرده است و آنچه به ضرر بدن آنهاست را نیز میدانسته لذا آنها را حرام و بندگان را از استفاده ی آن اشیاء نهی کرده است. سپس برای فردِ دچار اضطرار که بدنش جز به خوردن این اشیا حرام، قوام (حیات) نمی گیرد، به مقداری که حاجتش برطرف و مشکلش حل شود نه بیش از این مقدار حلال کرده (و اجازه داده که ازآن استفاده کند).خداوند با تحریم خبائث و حلال کردن پاکیزگی ها ضامن بقا نَسل است.آن چه که در باب بهداشت و تغذیه سالم در تعالیم دینی وجود دارد همه این وِیژگی را دارند. یعنی حلال، پاک بودن….چون نیاز فطری وضامن بقا نسل است.
مقدمه سوم در دین اسلام همه اعمال وکارهای ما با توجه به فلسفه آفرینش انسان برای رسیدن اهداف تکامل بشر است. در این راستا همه مسئولندحدیث نبوی فرموده: کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته، وسفارش به نظارت اجتماعی مردم به عنوان واجب لازم الاجرا است. خداوند با خطاب"یا ایهالناس” پیام “کلو مما فی الرض حلالا طیبا” (460 بقره) به هم جهانیان از مسلمان تا غیر مسلمان ندا داده است. باز فرموده :فلینظرالانسان الی طعامه (عبس 21) همه بشریت را به توجه در غذای جسم و روح سفارش می کند.
شناسایی عوامل بیماری و جلوگیری از سرایت آن به دیگران و آموزش آن به افراد از وظایف مهم مسئولین بهداشت به مردم است.برخورداری از خدمات بهداشتی ودرمانی از حقوق مسلم فردی و اجتماعی است. جسم و روان سالم یکی از زیر بناهای مهم پیشرفت جامعه است. درقانون اساسی هم دراصول سوم، 20 و 13 پرداخته است. یکی از هدفهای توسعه کشور تامین خدمات بهداشتی و درمانی است. که بهداشت مقدم بر درمان است.
منتها یک مسئله وجود دارد که عده ای از مردم حاضر به یاد گرفتن نیستن یا توانای آن را ندارند. این گروه در مقابل قوانین مقاومت میکنند. با اینکه قوانین برای حفظ جان خودشون است. مثلا مقاومت در برابر بستن کمر بند ایمنی مدتها طول کشید با قوه قهریه پلیس و جریمه نقدی و فرهنگ سازی از رسانه تا سرانجام آن عده متوجه شدن که باید ازکمربند ایمنی استفاده کنند! منتها با کلی آسیب که به خودشان و خانواده وارد کردن وضربه وارد کردن به اقتصاد. هنوز هم بیشتر موتور سواران بدون کلاه ایمنی سوار می شوند.
همینطور موضوعات بهداشتی دیگر که مثل دخانیات و مواد مخدر عدهای حاضر نیستند بهداشت فردی و اجتماعی را رعایت کنند. در آیه شریفه یامرهم بالمعروف و ینهیهم عن المنکر ویحل لهم الطیبات یحرم الخبائث)اعراف 451 ( می توان مجموعه دستورات بهداتی اسلام را در دوبخش تحریم پلیدی ها و خبائث و حلال و مباح ساختن پاکی ها دسته بندی کرد. اگر به این دوبخش لزوم اعتدال را از آیه کلوا واشربوا ولاتسرفوا(34/ اعراف) را هم اضافه کنیم تصویری از دستورات را خواهیم داشت. (دین اسلام با تکیه بر منبع فیاض وحی بیشترین سفارش را در باره ی بهداشت فردی و اجتماعی دارد.قرآن از شیطان که مترادف با ویروس و میکروب و قارچ و انگل است در زمانی که هنوز بشر نه زربین داشت و نه میکروکوپ فرمود: واذکر عبدنا ربه انی مسنی الشیطان بنصب و عذاب) 14 ص( نسخه کامل برای همه لحظه های زندگی بشر از قبل از تولد تا مرگ. چگونه بیاشامد و کی نیاشامد و خوردن غذا و خواب و حتی استحمام کردن و دستشویی رفتن و نحوه نشستن در مستراح.آب مانده در آفتاب شستشو نکنید، روی ظرف غذا راباز نگذارید. سفارش به مسواک که حضرت فرمود جبرئیل بقدری سفارش کرد که گمان کردم می خواهد بگوید واجب است. دائم الوضو بودن وآب در دهان و بینی گرداندن، وشانه و مسواک و حوله شخصی استفاده کردن. در ظرف شکسته آب نخوردن. غذای بیات نخوردن. حرامها که جای خود دارد. یعنی با این همه نکات بهداشتی فردی و اجتماعی جلوگیری از بلای کرونا نباید برای مسلمان سخت باشد. اسلام برای رعایت بهداشت جامعه ارزش و احترام قائل است که در سیره پیامبر هست که اگر می خواست درمیان مردم حضور داشته باشد سیر یا پیاز نمی خورد تا بوی آن مردم را نیازارد در حالیک سیر از هفتاد بیماری جلوگیری میکند. اگر از دهان کسی ترشحات واگیر دار مسری خارج شود چه قدر مسئله اهمیت پیدا میکند.اگر کسی معتقد به دستورات دین اسلام باشد، رعایت فاصله فیزیکی و ماسک زدن برایش زحمتی که ندارد بلکه این اعمال را بانیت قربت الی الله می تواند اجر ببرد. وقتی حضرت امیر در دعای کمیل می فرماید قو علی خدمتک جوارحی، خدای به اعضا وجوارح من قدرت بده تا در خدمت تو باشم . یعنی سلامت جسمی وروحی داشته باشد تا بتواند عبادت کند. عبادت هم از نوع زبانی ، معنوی و جوارحی است. وقتی کسی اراده دارد به دخانیات و مواد مخدر نه میگوید و در پذیرش قوانین اجتماعی موفق است برای چنین شخصی رعایت بهداشت کرونا کاری آسان است.چون می داند اگر رعایت نکند علاو بر اینکه خودش دچار خطر میشود دیگران راهم گرفتار میکند. میشود مصداق آیه من قتل نفس بغیر نفس اوفساد فی الارض فکانما قتل الناس 0مائده 32) واین کار کیفر و عقوبت دارد. هم دیگران را بیمار کرده هم خودش را! در پس رعایت نکردن ها به بلایی گرفتار شدیماز رسول خدا)(ص) اکثر من الطهور یزد الله فی عمرک(مکارم اخلاق) فرمود شستشوی بسیار کن که خدا بر طول عمرت بیفزاید. فثیابک فطهر (مدثر)

تعمیم بهداشت عمومی و آموزش آن به عنوان یک عبادت

نیت در اعمال انسان بسیارمهم و اثر گذاره وقتی در کارهامون نیت نزدیک شدن به خدواند وجود داره این کار جاوادانه میشه و علاوه در دنیا خیر وبرکت داره در قیامت هم سرمایه ای می شود برای انسان.
تمام اعمالی واجب یامستحب است با نیت قربه الی الله گنجی می شود برای انسان. از ریز ترین و جزئی ترین مستحبات میتوانیم بهره جاودانه ببریم. وقتی مسواک میزنیم و ضو می گیریم واجب یا مستحب آب رو استنشاق کردن و در دهان چرخاندن، وارد مستراح میشویم باپای چپ وارد شویم وبا پای راست خارج شویم، روی سرمان دستمان بیندازیم،موقع حمام کردن دمای آب چند درجه باشد، در حمام شانه نکنیم، از وسایل شخصی استفاده کنیم، با شکم پرحمام نکیم. غذای بیات نخوریم ، سر سفره از سبزی جات استفاده کنیم، موقع خواب روبه قبله و به سمت راست بخوابیم.
تمامی نکات بهداشتی برای بشر، نسخه پیشگیری از بیماری هاست. که در کنار اندوخته ای ازثوابه! برای ما مسلمونا پیشگیری از کرونا باید بسیار آسان باشد،چون تمامی افعالمون رو به چاشنی قربه الی الله جاودانه و تبدیل به احسن کنیم! ماسک بزنیم به نیت قربت الی الله؛ فاصله رو رعایت کنیم با نیت قربت الی الله. ماسک آلوده رو توی بسته بندی محکم بزاریم با قربت الی الله. در مکان های شلوغ نریم، با دست آلوده به وسایل اجتماعی دست نزنیم، مسافرت غیر ضروری نرویم. به این آیه ایمان بیاوریم و بصورت ملموس عمل کنیم ولا تلقوا بایدیکم الی التهلکه. بادست خودتون خود رو به هلاکت نیندازید
رعایت اصول بهداشت و ضمانت اجرایی آن
الم یعلم بان الله یری( 41 علق)
همون ضمانت اجرایی که در احکام دین بر فکر و عمل مسلمان حاکم است و اورا از گناه در خلوت و خیانت به دیگران باز می دارد، آنجا که رعایت اصول بهداشتی که کرارا مورد بحث قرار گرفت ، با الزام شرعی همراه باشد .وبا رعایت پروتکل های بهداشتی، باید به ریشه کنی بیماری کرونا امیدوار بود. وقتی یک خدا پرست ومومن اعتقاد دارد که نباید به دیگران آسیب برساند و با نیت رضایت خداوند، برای سلامتی افراد جامعه خود را مسئول بداند؛ علاوه بیماری کرونا شکست می خورد بلکه سایر بیماری های غیر مسری هم ازجامعه پاک می شود.در پایان با روایتی از رسول مکرم اسلام، بحث را کامل می کنیم.فرمود: اذا مات ابن آدم، انقطع عمله الا من ثلاث: صدقه جاریه، او علم ینتفع به،او ولدصالح یدعواله. تمامی کارهای مومنانه و فرهنگ سازی برای جلوگیری از کرونا از مصادیق صدقه جاریه است.تولید ماسک، ساختن درمانگاه، ….!